احمد زيدآبادی کارشناس مسائل ايران و خاورميانه

	بذله گويی های آقای احمدی نژاد به مذاق تحصيلکرده های ايرانی خوش نمی آيد

اغلب رسانه‌های بين‌المللی اشاره احمدی‌نژاد به امکان توقف همکاری ايران با آژانس بين‌المللی انرژی اتمی، بی‌موضوع شدن گفتگوی ايران و آمريکا در باره عراق و «جعلی» دانستن دولت اسراييل را به عنوان تيتر گزارش خود از سخنان او برگزيدند يعنی دقيقا همان مسائلی که احمدی‌نژاد به دليل تکرار آنها به صورت سوژه‌ای جذاب برای رسانه‌ها درآمده است.

در ايران معمولا در برخی محافل سياسی چنين تصور می‌شود که احمدی‌نژاد از سيمای ستيزه‌جويی که در جامعه بين‌المللی از وی ساخته شده، خشنود است و به عمد می‌کوشد تا با تکرار مواضع خود آن را تثبيت کند.

اين در حالی است که از مجموعه سخنان احمدی‌نژاد در کنفرانس مطبوعاتی روز دوشنبه می‌توان برداشت کرد که رئيس جمهور ايران نه فقط از تصويری که برای او ساخته شده، ناخشنود است بلکه به روش‌های مختلف می‌کوشد تا آن را اصلاح کند، اما ظاهرا لحنی که وی به آن عادت کرده و نيز جذابيت رسانه‌ای او به عنوان فردی ستيزه‌جو، مانع موفقيتش شده است.

احمدی‌نژاد در کنفرانس مطبوعاتی خود آشکارا کوشيد تا از موضع قبلی خود مبنی بر انکار هولوکاست فاصله بگيرد و خود را به عنوان فردی ملايم، منطقی و مهربان که «آزارش به مورچه‌ای هم نرسيده است» معرفی کند، اما اين بخش از سخنان او توجه رسانه‌ها را به خود جلب نکرد.

احمدی‌نژاد حتی پيش از برگزاری کنفرانس مطبوعاتی با اعلام مخالفت صريح با هرگونه برخورد خشن و فيزيکی با آنچه در ايران «بدحجابی» ناميده می‌شود و نيز دستور اختصاص جايگاه ويژه‌ای برای خانم‌ها در ورزشگاه آزادی تهران، در صدد اصلاح چهره رسانه‌ای خود برآمد.

اما اين دو اقدام نيز که در طول تاريخ پس از انقلاب از سوی مسئولان بلندپايه ايران سابقه نداشته است، بازتابی در خور در رسانه‌های بين‌المللی پيدا نکرد.

آيا در اين مساله رازی نهفته است؟ آيا جامعه جهانی در برخورد با جمهوری اسلامی نياز به وجود چهره‌ای «خوفناک» در راس حکومت دارد تا مقابله با آن را به صورت هدفی مشروع درآورد؟ يا اينکه شکل و محتوای سخنان احمدی‌نژاد به او چهره‌ای ستيزه‌جو داده است؟

مسلما نوع سخن گفتن احمدی‌نژاد در ساختن چهره‌ او نقش مهمی را ايفا می‌کند. او معمولا برای تحت تاثير قرار دادن مخاطبان خود از زبانی «موعظه‌گر» استفاده می‌کند، اما چنين زبانی گرچه اقشار عامی در جامعه ايران را متاثر می‌کند، اما در صحنه ديپلماتيک جهان بی معنا تلقی و در نتيجه ناديده گرفته می شود.

احمدی‌نژاد در عين حال برای تلطيف بيان خود از «بذله‌گويی» سود می‌برد، اما نوع بذله‌گويی او نيز اغلب عاميانه است و بويژه طبقات تحصيلکرده را دلزده می‌کند. از همين رو، استفاده او از کنايه‌های طنزآميز نيز به نقطه ضعف او تبديل شده است.

اين در حالی است که احمدی‌نژاد هنگامی که در صدد دفاع قاطع از موضوعی برمی‌آيد، لحنش بيش از حد متعارف خشن می شود و همين نکته، محتوای سخنان او را که ممکن است کاملا شبيه سخنان ساير دولتمردان ايران باشد، در نزد مخاطب تندتر و بی‌پرواتر جلوه می‌دهد.

با اين همه، ترديدی نيست که چهره خشن و تند احمدی‌نژاد برای دولت‌های مخالف جمهوری اسلامی نيز کارکردی مثبت دارد. رهبران اسراييل بدون هرگونه احتياطی او را با آدولف هيتلر مقايسه می‌کنند و مقام‌های اروپايی و آمريکايی نيز ترجيح می‌دهند که برای اثبات خطرناک بودن سياست‌های جمهوری اسلامی به سخنان احمدی‌نژاد استناد کنند و سخنان مشابه از سوی ساير مقام‌های بلندپايه ايران را ناديده بگيرند.

اين در حالی است که برای همگان روشن است که در نظام حقوقی و ساختار واقعی قدرت در نظام جمهوری اسلامی، رئيس جمهور در طراحی سياست‌های کلان نقش محوری ندارد و بيشتر به عنوان يک کارگزار عمل می‌کند.

بدين ترتيب گويا احمدی‌نژاد محکوم است که شخصيتی «خوفناک» باشد. اين شايد از بدشانسی او نشات گيرد و شايد از بی‌موقع نشستنش بر کرسی رياست جمهوری در ايران.

اما اگر احمدی‌نژاد همان موضعی را که در باره حجاب در ايران اتخاذ کرده در باره ساير مسائل بويژه در حوزه سياست خارجی نيز در پيش گيرد، خواه ناخواه سيمای بسيار خشنی که از وی در جهان ساخته شده است، رنگ می‌بازد، اما اينکه او تا چه اندازه می‌تواند در اين مسير پيش رود بدون آنکه با تناقضات پيچيده روبرو شود روشن نيست.